Cách cầm vợt

Những ai trong số các bạn chế giễu sự quan trọng của cách cầm vợt cần phải nhận ra một điều: bất kể điều chỉnh cú đánh đến bao nhiêu lần, một kiểu cầm vợt chính xác sẽ tồn tại suốt cả cuộc đời chơi quần vợt của bạn. Điều này quyết định khá nhiều, do đó đừng nghĩ rằng bạn có thể ra sân cầm vợt theo kiểu nào dễ chịu nhất. Hơn nữa, cách cầm vợt của bạn nói lên được tư thế và sự thoải mái của cổ tay, đầu gối và thân người.

Tuy nhiên cũng rất cần phải nói đến khái niệm về hiệu quả. Định nghĩa một cú đánh hiệu quả là: đánh bóng ở nơi mà bạn muốn đánh tới, với tốc độ và vòng xoáy mà bạn muốn sử dụng hoạt động của cơ ít nhất. Trừ khi để đánh các cú underspin, mặt vợt phải thẳng đứng so với mặt sân khi vợt trạm bóng. Hơn nữa, bạn phải cần có một cách cầm vợt đòi hỏi ít cử động của cổ tay nhất, mặt vợt thẳng đứng từ trên xuống vào lúc chạm bóng. Với bất cứ kiểu cầm vợt nào mà bạn tiếp nhận sẽ áp đặt một sự vụng về và căng thẳng lên cẳng tay và cổ tay, nhưng cầm vợt kiểu Eastern, chỉ đòi hỏi bạn sự điều chỉnh ít nhất và tạo được sự đều đặn lớn nhất.

Những tên đặc biết được đặt cho các kiểu cầm vợt đánh quả phải dựa trên tư thế của lòng bàn tay đặt trên cán vợt.

Khớp đốt ngón tay trỏ luôn được chọn làm điểm chuẩn

Khi lòng bàn tay đặt chủ yếu ở bên phải, kiểu này được gọi là Continental. Đòi hỏi một cẳng tay mạnh và sự tính toán giờ giấc thật hoàn hảo, được rất nhiều vận động viên nhà nghề sử dụng để đánh các cú quả phải và quả trái. Nhưng cho đến nay, ngay trong từ điển ngắn ngọn của quần vợt (The Concise Dictionary of Tennis) vẫn chưa nghĩ ra được tên để đặt cho các vận động viên đánh quả phải tài giỏi kiểu Continental. Trong giới quần vợt nhà nghề thế giới vẫn thường được nghe nói rằng Ellsworth Vines là một vận động viên cầm Continetal đánh quả phải rất hay. Tuy nhiên, trong một buổi phỏng vấn của đài truyền hình CNN vào đầu thập niên 1980, anh ta kể rằng: anh ta đã phải trải qua một thời gian rất dài ko xác định được nơi bóng sắp đi tới. Đó là lời phát biểu kinh ngạc của Ellsworth, vì Jack Kramer đã nói rằng Ellsworth là một vận động viên bẩm sinh hơn Pete Sampras.

Khi lòng bàn tay đặt chủ yếu lên phía sau của cán vợt, được gọi là kiểu Easten. Lòng bàn tay và mặt vợt nằm cùng một mặt phẳng, cho ta cảm giác đánh bóng bằng lòng bàn tay. Đây là kiểu cầm vợt phổ biến nhất, đòi hỏi sự vận động của một số ít cơ nhất định và sự tính toán nghiêm chỉnh.

Khi lòng bàn tay được đặt chủ yếu lên phần đáy của cán vợt, nghĩa là lòng bàn tay hướng lên trời, nó đc gọi là kiểu cầm vợt Western. Đây là kiểu ít phổ biến nhất, mặc dù có một số vận động viên sử dụng nó (đặc biệt được biến đổi một chút, bằng cách cầm kiểu Semi-Western). Một sự kiện quan trọng về các vận động viên cầm vợt kiểu Western là với cách cầm vợt này họ gần như ko thể đánh vô lê tốt tại lưới và vì vậy những người cầm vợt kiểu Western thường vẫn đổi sang kiểu cầm khác khi họ lên lưới. Tuy nhiên, phần lớn trong số họ hiếm khi lên lưới.

Eastern - Thế cầm vợt miền Đông

Nếu bạn là người thuận tay phải, hãy bắt đầu bằng cách nắm vào cổ của cây vợt bằng bàn tay trái như vậy mặt vợt sẽ thẳng đứng so mặt sân. Rồi cầm vợt ngang eo với lòng bàn tay phải đặt thẳng đứng và các ngón tay của bạn hơi hướng xuống dưới theo một góc khoảng 45 độ. Ngón cái phải gối lên và nằm sát bên ngón tay giữa, với ngón tay trỏ dang ra. Bây giờ hãy cầm vợt và cạnh trên của lòng bàn tay phải để xem cả hai có hoàn toàn thẳng đứng hay không. Hãy tự kiểm tra bằng cách đặt cạnh vợt lên trên một cái bàn để xem mặt vợt thẳng đứng từ trên xuống dưới là như thế nào. Hãy nhớ rằng, nếu bạn chơi môn này một cách chính xác, bạn sẽ hiếm khi đánh một cú đánh nào đòi hỏi vợt phải thay đổi hơn 10 độ tính từ vị trí thẳng đứng này.

Khớp đốt ngón trỏ đặt vào đúng vị trí bôi đỏ, hay theo cách người Việt Nam gọi là số 3

Nhiều người bàn cãi về “bàn tay vung vẩy“ với vợt nhằm để hoàn thiện một cách cầm vợt chính xác, trong khi những người khác đề nghị rằng hãy đặt lòng bàn tay phải tì lên dây vợt, sau đó kéo bàn tay trượt từ trên mặt vợt xuống đến cán vợt.

Vào đầu thập niên 1980, khám phá lớn trong một chương trình nghiên cứu về cách cầm vợt. Đó là, khi một số người đặt lòng bàn tay của họ lên vợt theo kiểu “bàn tay vung vẩy“ – trong kiểu này thì ngón cái vòng quanh cán vợt – nó thường đẩy lòng bàn tay gần với kiểu Continental hơn và xa kiểu Eastern. Do đó bí quyết là đặt lòng bàn tay hơi hướng lên trời và rồi nắm vào vợt. Nó sẽ giúp bạn đặt lòng bàn tay theo tư thế chính xác.

Mọi người đều muốn biết: “Làm sao bạn biết được cách cầm vợt của bạn là đúng khi bạn đang thi đấu?” Một vận động viên nhà nghề có thể phát hiện ra một sơ hở bằng 0,5cm trong cách cầm vợt của bạn từ cách xa 15m, nhưng nếu bạn muốn nhờ anh ta quan sát bạn từ ghế khán giả thì nó sẽ hơi tốn tiền hơn đấy. Thiếu điều này, tất cả những gì bạn có thể làm là học hỏi thông qua sự lặp đi lặp lại và bằng cách cảm nhận khi nào cách cầm vợt của bạn là chính xác. Bạn có thể kiểm tra cách cầm vợt của bạn giữa điểm để xem lòng bàn tay và đầu vợt có thật là thẳng đứng hay không, nhưng cảm nhận là tất cả những gì bạn có thể trông cậy vào khi bạn đang thi đấu, đặc biệt là khi bạn chuyển kiểu cầm vợt giữa quả phải và quả trái. Vậy hãy bắt đầu suy nghĩ bằng sự cảm nhận. Hãy nhắm mắt lại và thực hiện một kiểu cầm vợt hoàn hảo, rồi mở mắt ra và xem thử bạn có làm đúng hay không. Ngay cả khi bạn mua một cây vợt mới, hãy thử kiểu cầm vợt của bạn với đôi mắt nhắm lại. Đừng tưởng rằng chỉ có một mình bạn gặp phải những trục trặc này. Một số vận động viên giỏi lâu lâu cũng đánh mất kiểu cầm vợt khi bắt đầu dùng một cây vợt mới.

Cú trái tay: xoay vợt cầm về số 1, tức là khớp đốt ngón trỏ nằm thẳng hàng với cạnh trên của vợt

Lợi thế: Đây là cách cầm vợt dễ nhất cho những người mới học Forehand (quả phải) vì nó giúp người chơi đánh bóng líp lên (topspin) một cách dễ dàng và tạo ra một lực tương đối mạnh. Từ Eastern, chúng ta cũng có thể đổi sang các grip khác cho trái thuận tay một cách dễ dàng. Đối với những người thích lên lưới, cách cầm vợt này là dễ nhất để đánh trả những cú slice ngắn của đối phương để lên lưới.

Nhược điểm: EFG (Eastern Forehand Grip) rất khó dùng khi đánh bóng ở vị trí cao, vì vậy EFG không còn quá phù hợp cho lối chơi bóng topspin hiện đại vì vị trí đánh bóng thường ở trên hông cho tới đầu.

Continental - Thế cầm vợt châu Âu

Kiểu Continental đặt lòng bàn tay xoay lên cao hơn 1/8 trên cán vợt. Nhưng kiểu này đòi hỏi bạn phải thay đổi tư thế của cổ tay khi bạn đánh để bạn có thể có được đầu vợt thẳng đứng lúc đánh bóng, tuy nhiên trong quần vợt bạn nên giới hạn việc sử dụng cổ tay. Nếu bạn đang có cây vợt trên tay, hãy thử cầm kiểu Continental, để cảm nhận điều này bằng cổ tay. Bằng cách đánh bóng bằng cổ tay nhiều nên cách cầm Continental đã phá hủy việc đánh bóng đều đặn đối với 95% số người sử dụng kiểu cầm vợt này. Jack Kramer lại còn cứng rắn hơn, anh ta cảm thấy kiểu cầm vợt Continental phá hỏng các cú đánh cuối sân nhiều hơn bất cứ một yếu tố nào khác.

Tuy nhiên cuộc chiến đấu vẫn tiếp diễn. Vào giữa thập niên 1970, một trong những sự tranh cãi đối với kiểu Continental, ví dụ như, là nó được nhiều vận động viên hàng đầu sử dụng – đặc biệt là các vận động viên người Úc. Nhưng đó là vấn đề bạn cần phải có năng khiếu mới sử dụng kiểu Continental. Hoặc nói một cách khác, bạn phải phối hợp được tốt hơn nhiều. Bạn lại còn để cho mình trở thành dễ tấn công. Nếu bạn cầm vợt kiểu Continental bạn có khuynh hướng đẩy ngang qua thân người theo một cách rất trầm trọng. Do đó, mỗi khi bạn với ra phía trước để đánh bóng – đặc biệt là khi đánh vô lê quả phải - bạn sẽ có khuynh hướng đánh chéo sân vì đó là nơi mà mặt vợt tự động nhắm tới. Bạn phải điều chỉnh một cách khó khăn để có thể đánh được một cú dọc dây. Đó là lý do tại sao khi các vận động viên nhà nghề như Pancho Segura và Jack Kramer thi đấu với Pancho Gonzales, họ đã phải chạy thục mạng vì một cú đánh trả chéo sân khi anh ta thực hiện một cú vô lê quả phải. Họ biết rằng khi anh ta vươn tới trước mặt để đánh vole một đường bóng phía trước, vợt của anh ta sẽ tự động nhắm tới phía bên trái. Kramer phát biểu vui rằng sở dĩ anh ta có tiền để xây 14 cái sân và một câu lạc bộ thể thao rộng 1500m2 vì nhờ thi đấu với Pancho Gonzales (Kramer đã thắng 97 -26).

Khớp đốt ngón trỏ đặt vào vị trí số 2 (Bevel 1)

Lợi thế: Đây là cách cầm tự nhiên nhất đối với con người vì nó được mô phỏng như là cầm một cái búa hay con dao. Ngoài ra Continental là cách cầm căn bản cho giao bóng cũng như quả đập bóng vì nó cho phép tay bạn đập một cách tự nhiên (liên tưởng tới khi bạn đập búa) và giảm lực phản hồi từ vợt vào tay. Ngoài ra, đây cũng chính là grip dùng cho volley vì Continental cho phép bạn úp mở mặt vợt tự nhiên và do cần tốc độ nhanh nhẹn trên lưới, dùng Continental chung cho volley phải và trái là điều tất yếu. Ngoài ra cầm theo kiểu này, mặt vợt tennis cũng được mở một cách tự nhiên và giúp bạn đánh những trái banh phòng thủ, thấp, hoặc ngoài tầm với một cách dễ dàng nhất.

Nhược điểm: Đánh líp bóng (topspin) là điều khó nhất khi bạn dùng Continental grip vì dùng grip này cổ tay không được khoá lại một cách tự nhiên. Do không đánh topspin được, Continental grip không thể trở thành grip để chúng ta có thể giữ bóng trong các pha bóng dài và những cú trả lại mạnh mẽ và an toàn được.

Western - Thế cầm vợt miền Tây

Kiểu cầm vợt này, lòng bàn tay phần nào được đặt dưới ván vợt, được các tay vợt nam tại giải French Open sử dụng rất nhiều trong thập niên 90, đặc biệt là Thomas Muster, Sergi Bruguera, Jim Courier, Andres Gomes và Gustavo Kuerten.

Các vận động viên sử dụng kiểu cầm vợt Western thường thành công nhiều trên mặt sân đất nện vì người ta thường ít volley trên sân có mặt phẳng trơn trợt. Và trên sân đất nện, bóng nảy cao, đó là cú đánh dễ cho vận động viên nào sử dụng kiểu cầm vợt Western. Bạn hãy thử cầm vợt, và chú ý là nó dễ dàng có được mặt vợt thẳng đứng như thế nào lúc đánh bóng khi bóng ở cao ngang ngực. Nhưng khi bóng nảy thấp – đặc biệt trên sân cỏ – kiểu Western áp đặt một sức căng nghiêm trọng đối với cổ tay và cẳng tay khiến nó trở nên khó khăn cho các vận động viên muốn tạo ra bất cứ ảnh hưởng nào cho cú đánh bóng. Chúng ta hiếm khi gặp các vận động viên cầm vợt kiểu Western tại vòng chung kết Wimbledon vì bóng trượt trên sân cỏ và nảy thấp. Nhưng những người cầm vợt kiểu Semi – Western lại đánh bóng rất tốt.

Lợi thế:

Cách cầm này tự nhiên bắt bạn phải vuốt bóng từ dưới lên cao nhiều hơn và tạo ra líp bóng nhiều hơn. Nếu cầm theo cách này vị trí đánh bóng cũng sẽ xa người hơn và cao hơn. Chính vì những lý do đó, đây là cách cầm cho những dân đánh Tennis trên sân đất nện (Rafael Nadal dùng Grip này khi thi đấu trên sân đất nện).

Khớp đốt ngón trỏ đặt ở vị trí Bottom

Yếu điểm:

Cách cầm này khi gặp bóng thấp sẽ tạo ra rất nhiều khó khăn cho bạn và rất mất sức.

Semi- Western Grip

Đây là grip phổ biến nhất đối với cú đánh phải (forehand) trong Tennis hiện đại vì nó tạo ra cho người chơi topspin và lực một cách cân bằng và hiệu quả

Để cầm được grip này, bạn có thể để vợt úp mặt xuống đất, đặt lòng bàn tay lên cán vợt và cầm vợt. Ngoài ra bạn có thể để số 1 ĐỎ trong hình vẽ lên "Bevel 2" hoặc "Bevel 3" cho người thuận tay trái

Khớp đốt ngón trỏ đặt ở vị trí Bevel 2

Lợi thế: Tạo ra topspin cũng như lực với grip này là tự nhiên nhất. Với grip này bạn có thể đánh theo phong cách topspin cũng như ép bóng thẳng trong những trường hợp cần thiết. Ngoài ra khác với Eastern Forehand Grip, Semi- Western grip có thể dùng để đánh những trái banh cao một cách hiệu quả.

Nhược điểm: Sử dụng grip này chỉ có 2 nhược điểm nhỏ là mất sức nhiều khi phải đánh với những đối thủ thích cắt bóng thấp vì bạn phải líp bóng lên với nhiều sức hơn. Ngoải ra khi đổi sang Continental grip cho volley bạn phải mất thời gian hơn, đó cũng là lý do những người đánh không hay thường ít lên lưới.

Đặc biệt nếu bạn chú ý đến cách cầm của Roger Federer bạn sẽ thấy "tàu tốc hành" dùng grip giữa Eastern grip và semi-western grip cho forehand của anh ta. Vì vậy Federer có thể đánh một cách hữu hiệu cũng như lên lưới một cách nhanh chóng.

Ngày mai, thứ Bảy ngày 15/08/2009, 24H xin gửi tới bạn đọc những bài học về kỹ thuật tennis đầu tiên