Luật và sự nương nhẹ ở Hàn Quốc

Tổng thống Roh Moo-hyun quả có lý khi coi một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của chính phủ là thực thi luật pháp một cách công bằng và bình đẳng. Hàng thập kỷ qua, cảnh sát, toà án và công tố, những công cụ của nhà nước, không có được sự độc lập tuyệt đối với chính trị.

Đó là nhận xét của Asia Times trước thực tế là những nhân vật "tai to mặt lớn" của nước Đông Á này thường được nương nhẹ mỗi khi phạm luật. Tạp chí đã đưa ra những trường hợp minh chứng điển hình.

Từ năm 2000, Kim Woo-choong, người sáng lập và là giám đốc Tập đoàn Daewoo, đã trốn ra nước ngoài sống vương giả với 2,5 tỷ USD mà ông ta biển thủ trước khi tập đoàn sụp đổ vì gánh nặng nợ nần khoảng 80 tỷ USD.

Mặc dù kêu gọi sự hỗ trợ của Interpol, chính quyền Hàn Quốc dường như không nhiệt tâm với việc bắt ông ta trở về. Có tin đồn Kim giữ trong tay chi tiết những vụ hối lộ các chính trị gia và quan chức chính quyền trong những năm ông ta ở Deawoo. Nhiều người từng nhận tiền hiện còn đương chức, nên chẳng mấy ai mặn mà muốn Kim lộ mặt.

Trong nước, tại một biệt thự gần thủ đô Seoul, cựu tổng thống Chun Doo-hwan đang hưởng cuộc sống xa hoa nhờ một quỹ chính trị ngớ ngần trị giá tới 900 triệu USD. Chun bị xử án chung thân năm 1996 cùng khoản đền bù công khố 150 triệu USD.

Tuy nhiên, với tinh thần hoà hợp dân tộc, năm 1997, tổng thống khi đó là Kim Tê Chung đã ân xá Chun. Hiện Chun sống thoải mái và thẳng thừng bác bỏ tất cả những trát đòi tiền. Xuất hiện tại toà tháng 6 vừa rồi, Chun mang theo cuốn sổ phụ chỉ rõ rằng trong tài khoản của ông ta chỉ có 225 USD. Sự giàu có của Chun là nhờ quà tặng, cựu tổng thống tuyên bố.

Hai con trai của cựu tổng thống Kim Tê Chung đã bị tuyên án tù năm ngoái vì đòi hối lộ và trốn thuế. Tuy nhiên không mấy ai cho rằng hai người bóc lịch lâu, và rằng khoản phạt họ phải trả chắc chắn không làm sứt mẻ mảy may tới đống tài sản kếch xù của hai "quý tử". Tháng trước, một hãng tin trích lời tổng thống Roh Moo-hyun nói rằng lời buộc tội hai con trai của người tiền nhiệm là "không đáng tin cậy".

Tin tức về vụ bê bối và các loại quỹ ma, hối lộ và tham nhũng được đăng tải hàng ngày trên báo chí Hàn Quốc, nhưng ngay cả sự cởi mở hiếm hoi này cũng không mấy thuyết phục người dân. Họ cho rằng các bản án hoặc là treo, hoặc sẽ được rút ngắn đáng kể nhờ những lệnh ân xá không công khai, hoặc phạm nhân được quản thúc tại gia.

Sau mỗi vụ scandal to tiếng đẩy một nhân vật nào đó vào tù, thì đi sau nó luôn là một đặc ân của tổng thống, thường áp dụng cho các chính khách hoặc doanh nhân có máu mặt. Mùa hè năm 2002, khoảng 6 tháng trước khi mãn nhiệm, tổng thống Kim Tê Chung đã ân xá cho 5 triệu người, kể cả những quan chức Daewoo vừa mới bị kết tội lừa đảo và biển thủ. Mới đây, tổng thống Roh cũng ân xá 151.000 người, trong đó có 125.000 công chức.

Làn sóng phục hồi kinh tế giai đoạn hậu 1998 đã tạo điều kiện che giấu những khiếm khuyết trong hệ thống công quyền. Nhưng giờ đây, khi tăng trưởng suy giảm, sự thối nát của tệ tham nhũng và thông đồng bị bóc trần, và người ta có dịp thấy rằng những lời nói về cải cách chính phủ - doanh nghiệp dường như vẫn chỉ là những lời nói.

Theo Bộ Tài chính và Kinh tế, trong số 136 tỷ USD ngân sách được dùng để cứu các ngân hàng và công ty có nguy cơ suy sụp, khaỏng 14 tỷ đã "đội nón ra đi". Các nguồn tin trong bộ cho hay con số thực lớn gấp 3, 4 lần. Hiện ít nhất 87 tỷ USD trong tình trạng khó đòi. Sai lầm trong quản lý ngân sách này cũng không dẫn đến một cuộc tranh cãi nào, chứ đừng nói đến điều tra, toà án hay tống giam quan chức. Nhiều tỷ USD ra đi với rất ít những lời giải thích từ giới chức.

Chủ tịch đảng cầm quyền Dân chủ Thiên niên kỷ nhân cuộc họp mở rộng của quốc hội để tránh trình diện theo trát đòi của toà án, yêu cầu được thẩm vấn về các cáo buộc ông này nhận hối lộ. Ông này không phải trường hợp đặc biệt. Park Joo-sun của đảng cầm quyền, Park Myung-hwan and Park Jae-wook của đảng đối lập GNP đều đi nghỉ hè trong khi toà đòi hầu. Theo luật pháp Hàn Quốc, nghị sĩ rất khó có thể bị bắt nếu các phiên họp đang diễn ra, mà các nghị sĩ lại họp suốt cả mùa hè, chỉ nghỉ giải lao đúng 24 giờ vào ngày 31/8. Trong số những nhân vật nêu trên, 3 người trốn kỹ suốt 24 giờ đó, người còn lại ngồi ở nhà. Không ai bị bắt.

Bình luận về tình trạng này, cựu chủ tịch Phòng thương mại và công nghiệp Mỹ nói: "Một số nhân vật thế lực cần bị tống giam, công chúng cần được thấy họ trong tù, và phải được chứng kiến việc tịch thu những tài sản bất hợp pháp".

T. H.