Phụ nữ mang thai: Cẩn thận khi dùng vitamin C

(Ảnh chỉ mang tính minh hoạ)

Phụ nữ mang thai là đối tượng cần được theo dõi tư vấn kỹ lưỡng trước khi dùng thuốc. Đặc biệt trong ba tháng đầu là giai đoạn các cơ quan thai nhi đang hình thành, việc dùng thuốc quá liều hoặc không đúng chỉ định dễ dẫn đến sẩy thai, hoặc sinh con bị dị tật.

Những người đang mang thai không nên tin vào những quảng cáo quá mức về hiệu quả của các loại thuốc bổ hoặc các thực phẩm bổ sung nhiều vitamin, khoáng chất mà dùng bừa bãi những chế phẩm này, họ nên được khám thai định kỳ và được tư vấn bởi nhân viên y tế giỏi có nhiều kinh nghiệm.

Cuộc sống ngày càng công nghiệp hóa, con người ngày càng bận rộn, ít có thời gian dành cho chế biến bữa ăn tươi hàng ngày, và thay vào đó họ thường xuyên dùng thức ăn chế biến sẵn ít có rau quả tươi. Do đó những người này dễ có nguy cơ thiếu hụt các vitamin. Để bù đắp sự thiếu hụt đó họ tìm đến những loại thuốc bổ đa sinh tố, hoặc dùng thêm những thực phẩm được quảng cáo có bổ sung hàm lượng cao vitamin. Liệu cách sống như thế có phù hợp cho sức khỏe không. Sau đây là một dẫn chứng về vitamin C sẽ minh họa cách sử dụng vitamin thế nào là phù hợp.

Vitamin C có tác dụng bảo vệ thành mạch, giúp triệt tiêu các gốc tự do có hại cho cơ thể, tham gia xúc tác một số phản ứng chuyển hóa trong cơ thể. Những người thám hiểm Bắc Cực trước đây do chưa có kinh nghiệm và chưa biết về Vitamin C nên đã không dự trữ rau quả tươi trong chuyến hành trình dài ngày, dẫn đến trong đoàn đã có những người bị tử vong không phải do chết đói mà do bệnh họai huyết vì thiếu vitamin C. Khi chúng ta bị bệnh hoặc bị stress, cơ thể sẽ sản sinh nhiều gốc tự do, những gốc tự do này sẽ tranh dành ion của phân tử phospho lipid ở màng tế bào, tạo nên một phản ứng dây chuyền mất ion của phospho lipid, khiến cho màng tế bào dễ bị tổn thương, từ đó những tác nhân có hại khác như vi trùng, virút dễ xâm nhập làm suy yếu hoặc phá hủy tế bào. Do đó vitamin C được đề cao trong những trường hợp bị cảm cúm, stress, sau phẫu thuật (Levine et al, 1993). Vitamin C thường được xem là vô hại, ngay cả khi dùng quá liều. Nhưng các chuyên gia dinh dưỡng và sức khoẻ cảnh báo rằng đối với một số người điều này không phù hợp.

Vitamin C liều cao sẽ làm giảm hấp thu đồng, nicken. Có những bệnh nhân dùng vitamin C liều cao 2000 - 5000 mg/ngày đã dẫn đến sự thiếu hụt đồng, nicken nghiêm trọng với những biểu hiện lâm sàng như xương chậm phát triển, mềm, dễ biến dạng, dễ bị viêm kết mạc.

Vitamin C giúp canxi ở mức hòa tan cao, những trường hợp dư canxi như vôi hóa thành mạch, sỏi canxi ở thận, vitamin C được dùng để điều trị hỗ trợ những bệnh này. Còn những người không mắc những bệnh trên nếu dùng liên tục liều cao vitamin C có thể dẫn đến mất canxi ở xương. Tuy vậy, hiện nay trên thị trường vẫn lưu hành một số dược phẩm bổ sung các vitamin khác nhưng lại chứa hàm lượng Vitamin C rất cao, ví dụ, nhãn hiệu T. bổ sung canxi nhưng hàm lượng Vitamin C trong 1 ống lên đến 724mg - vượt xa mức khuyến nghị (60mg/ngày) (Goodman & Gilman’s, 1996) đối với các biệt dược bổ sung khoáng chất. Thông thường, khi sử dụng thuốc bổ sung vitamin C hay canxi v.v…, người tiêu dùng chỉ quan tâm đến hàm lượng vitamin chính chứa trong 1 ống hay viên mà ít quan tâm đến các thành phần khác. Điều này dễ dẫn đến việc vô tình hấp thụ một lượng vitamin C quá nhiều gây hại cho cơ thể, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai.

Vitamin C đối với thai phụ cũng rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu như dùng Vitamin C liều cao và trong thời gian dài sẽ dẫn đến những nguy cơ rất có hại cho sức khỏe mà trước nhất là nguy cơ bị sạn thận. Đồng thời, việc dùng quá nhiều Vitamin C cũng có một vai trò nhất định trong các căn bệnh như ung thư, thấp khớp và xơ vữa động mạch. Đối với thai phụ, ngoài những nguy cơ trên, nếu dùng Vitamin C quá liều kéo dài trong thai kỳ có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh ở trẻ.

Như vậy, để tránh tình trạng quá thiếu hoặc quá thừa Vitamin C, bảo đảm sức khỏe cho mình và cho cả thai nhi, người phụ nữ mang thai cần dùng Vitamin C theo liều lượng cho phép nêu trên của WHO hoặc theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

TS-BS Huỳnh Thị Thu Thủy Phó GĐ bệnh viện Từ Dũ