Kinh nguyệt - đôi điều phụ nữ nên biết

Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu từ buồng tử cung qua âm đạo ra ngoài, do bong nội mạc tử cung. Nội mạc tử cung bong là do tụt các chất hormon (chất nội tiết) estrogen và progesteron của buồng trứng vào cuối vòng kinh.

Tại sao khi có thai lại mất kinh?

- Khi có thai, estrogen và progesteron không những không tụt mà còn tiếp tục tăng lên, nên nội mạc tử cung không bong và không chảy máu.

Khi có thai, tại sao estrogen và progesteron lại tăng?

- Đó là vì sự xuất hiện rau thai. Rau thai chế tiết ra một chất hormon gọi tắt là hCG, có khả năng kích thích hoàng thể tăng tiết estrogen và progesteron.

Bản thân rau thai từ ba tháng sau cũng chế tiết estrogen và progesteron.

Rong kinh là gì?

Là hành kinh kéo dài trên 7 ngày, bất kể lượng máu kinh nhiều hay ít.

Rong kinh do những nguyên nhân gì? Có cần phải điều trị không?

- Hai nguyên nhân chính là do thiếu progesteron và do có u xơ tử cung.

- Thiếu progesteron do không phóng noãn kéo dài, hay gặp nhất vào tuổi dậy thì và tuổi tiền mãn kinh. Rong kinh do u xơ tử cung ít gặp hơn.

- Nguy hiểm vì mất máu, cần phải được khám và chữa sớm.

Điều trị rong kinh do thiếu progesteron như thế nào?

- Dùng progestin như duphaston, orgametril vào nửa sau của vòng kinh.

- Dùng thuốc tránh thai uống loại viên kết hợp vào nửa sau của vòng kinh.

- Người dưới 35 tuổi nên dùng marvelon, regulon hoặc tương đương. Người trên 35 tuổi có thể dùng rigevidon hoặc tương đương, kinh tế hơn.

Tốt nhất là nên nạo tử cung, cầm máu nhanh hơn, lại thử được mảnh nạo xem có gì bất thường không.

Vô kinh là gì, có cần điều trị không?

- Bình thường hằng tháng người phụ nữ hành kinh. Nếu mất kinh trên 3 tháng liền thì gọi là vô kinh. Vô kinh nguyên phát là quá 18 tuổi chưa hành kinh lần nào.

- Vô kinh nói chung hay kèm theo không phóng noãn, dẫn đến vô sinh.

- Vô kinh cũng có thể do một số nguyên nhân quan trọng như không có buồng trứng, không có tử cung, dính buồng tử cung, suy buồng trứng, suy tuyến yên,...

- Tất cả những trường hợp vô kinh đều cần được khám sớm, kể cả trường hợp nghĩ đến có thai.

Vòng kinh nhân tạo là gì?

- Là gây một vòng kinh bằng thuốc cho người phụ nữ đang bị vô kinh.

- Đơn giản và hiệu quả nhất là dùng mikrofollin trong nửa đầu và thuốc tránh thai marvelon hoặc regulon trong nửa sau.

- Bao giờ cũng gây được kinh nguyệt, trừ khi có bất thường về tử cung.

Mãn kinh là gì?

Nếu dậy thì là điểm mốc của hoạt động vùng dưới đồi - tuyến yên - buồng trứng bắt đầu hoàn thiện, làm xuất hiện kinh nguyệt thì mãn kinh là thời gian giảm hẳn hoạt động của buồng trứng dẫn đến thôi hành kinh.

Trong thời kỳ mãn kinh, thiếu estrogen dẫn đến những tình trạng bệnh lý như loãng xương, bệnh tim mạch, khô teo bộ phận sinh dục.

Liệu pháp hormon thay thế là gì?

Là phương pháp điều trị dự phòng đối với những biểu hiện bất thường do thiếu estrogen ở phụ nữ mãn kinh.

Chủ yếu là dùng estrogen. Loại estrogen dễ dàng sử dụng và ít gây tai biến là estriol (ovestin...).

Nếu không dùng estriol mà dùng các estrogen khác thì thường phải bồi phụ thêm progestin. Tibolon (livial...) là một progestin vừa có tính chất estrogen, vừa có tính chất progesteron, có thể dùng tốt cho người mãn kinh.

Phụ nữ mãn kinh nên ăn uống, sinh hoạt thế nào?

Phương châm chung là ăn uống thực phẩm có estrogen, canxi và kết hợp vận động thường xuyên.

- Nên ăn các chế phẩm từ đậu nành (có nhiều estrogen thực vật), canh hến, canh xương, (có nhiều canxi)...

- Về vận động, dễ thực hiện nhất là đi bộ. Có điều kiện bơi được thì càng tốt.

Người phụ nữ luôn cần ghi nhớ một số mốc thời gian của mình:

- Tuổi hành kinh lần đầu (tuổi dậy thì).

- Ngày đầu của kỳ hành kinh cuối.

- Năm, tháng bắt đầu có bất thường về kinh nguyệt (thưa, mau, rong, mất).

- Khám phụ khoa định kỳ.

Theo Sức khỏe và Đời sống