Tồn kho cao: Doanh nghiệp đứng trước câu hỏi tồn tại

Có hai nhóm giải pháp chính mà các DN đang thực hiện: một là tiết giảm sản xuất để không làm trầm trọng thêm tình hình; hai là tìm mọi cách thúc đẩy bán hàng.

Tồn kho vẫn đáng ngại

Siêu thị FiviMart cuối phố Võ Thị Sáu (Hà Nội), mấy tuần gần đây khu trưng bày hoa quả đã vắng bóng nho, kiwi… nhập khẩu, lác đác chỉ còn vài loại hoa quả phổ thông hơn, cho thấy thói quen tiêu dùng của ngay cả đối tượng có thu nhập khá cũng đã thay đổi ít nhiều.

“Doanh thu các siêu thị đã giảm 15-20% so với trước”, ông Vũ Vinh Phú - Chủ tịch Hội siêu thị Hà Nội cho hay. Sự thắt chặt chi tiêu của người tiêu dùng đang hiển hiện ở ngay những mặt hàng thiết yếu nhất với đời sống hàng ngày. Các báo cáo thống kê của nhiều địa phương suốt từ đầu năm đến nay đều giữ một “điệp khúc”, chi tiêu đang bị hạn chế ở hầu hết các tầng lớp dân cư.

Thông thường, những đợt tăng giá xăng dầu vẫn kéo theo sự điều chỉnh giá bán của nhiều nhóm hàng hóa với mức tăng khoảng 5-7%, nhưng ngay cả sau 4 lần tăng giá xăng dầu gần đây, giá cả nhiều loại hàng hóa trong siêu thị vẫn “án binh bất động”, thậm chí tiếp tục giảm so với trước.

Đặc biệt là với hàng tiêu dùng lâu bền, giảm giá đang trở thành “trào lưu”. Nhân viên FiviMart cho biết, nhiều loại sản phẩm như quạt tự sạc điện, nồi cơm điện… đang có mức khuyến mại tới 30% so với giá niêm yết trước đó. Tuy nhiên, lượng khách xem hàng trong thời gian này rất thưa thớt.

Chỉ số tồn kho công nghiệp chế biến so với năm trước (%)

Ở tầm vĩ mô, số liệu về tồn kho công nghiệp chế biến, chế tạo của Tổng cục Thống kê cho thấy, chỉ số liên quan có biểu hiện giảm mạnh, từ mức xấp xỉ 35% vào đầu tháng 3 năm nay, xuống còn 20,8% vào đầu tháng 8 này tức là đã giảm gần một nửa. Tuy nhiên, nếu so với mức 17,8% của cùng kỳ năm trước thì chỉ số tồn kho tại thời điểm này là cao hơn.

Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp (Tổng cục Thống kê) Phạm Đình Thúy đã lưu ý rằng, với một nền sản xuất bình thường thì chỉ số tồn kho thường khoảng từ 15-17% là vừa. Vì vậy, có thể thấy rằng chỉ số tồn kho dù đang trong xu hướng giảm nhưng vẫn còn cao so với mức thông thường. Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong bản báo cáo trình Chính phủ tại phiên họp vừa qua cũng thừa nhận: “Tồn kho có xu hướng giảm dần nhưng vẫn còn ở mức cao”.

Đáng lưu ý hơn, với một nền sản xuất mà dòng chảy của doanh thu, lợi nhuận và luân chuyển hàng hóa ở mức độ bình thường thì tồn kho có thể như ông Thúy nói. Nhưng trong bối cảnh tiêu dùng ảm đạm, sự xuống thấp của chỉ số tồn kho có nguyên nhân chủ yếu do DN tiết giảm sản xuất.

Bởi vậy, hệ quả của mức tồn kho như hiện nay vẫn đáng quan ngại, hơn hẳn những gì con số thực tế đang thể hiện. Nhiều lĩnh vực xuất hiện tình trạng “chết lâm sàng” của hàng loạt DN mà nguyên nhân chính là tồn kho không có khả năng giải tỏa.

Tồn tại hơn là “ôm” giá trị ảo

Cho đến gần đây, những khuyến cáo “hãy chấp nhận cắt lỗ” đã vang vọng từ phía những chuyên gia kinh tế. Ngay bản thân các DN, sau khoảng thời gian thấm đòn quá dài cũng đã “ngộ” ra một chân lý: chuyện giá cả lên xuống, lỗ hay lãi ở một vài thương vụ chẳng là gì khi mà dòng tiền đóng băng với rất ít giao dịch. Đến cả cơ hội để làm lại, để “phục thù” sai lầm kinh doanh cũng rất mong manh.

Bởi lẽ, với mỗi DN rơi vào hoàn cảnh hàng tồn kho lớn thì không những vòng quay của vốn giảm xuống mà cả doanh thu và lợi nhuận đều bị ảnh hưởng. Họ có thể rất khó khăn về vốn lưu động, thậm chí đứng trước nguy cơ mất thanh khoản.

Một nền sản xuất có tồn kho lớn cũng có biểu hiện chậm lại vòng quay tiền tệ, sinh ra khát vốn giả tạo mà thực chất là thiếu tiền cho sản xuất nhưng khả năng hấp thụ vốn của DN kém đi đáng kể. Mất thanh khoản và gia tăng nợ xấu là hai vấn đề đang rình rập. Tất yếu của chuỗi tác động này là sản xuất đình trệ.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khẳng định vấn đề trên tại văn bản công bố trong buổi họp báo Chính phủ diễn ra ngày 5/9 vừa qua. "Sức mua thị trường trong nước thấp và chỉ số tồn kho vẫn ở mức cao nhưng khu vực DN có khả năng hấp thụ vốn thấp", Bộ này cho hay. Kết quả là chỉ số phát triển công nghiệp 8 tháng năm 2012 chỉ tăng 4,7% bằng gần 65% tốc độ tăng cùng kỳ năm 2011, một dấu hiệu bê trễ rất rõ ràng.

Đối với vấn đề tồn kho nghiêm trọng hiện nay, cả giới chuyên gia, chủ DN đều có chung quan điểm: giải pháp trước mắt là phải nhanh chóng giảm thiểu tác động tiêu cực của vấn đề. Có hai nhóm giải pháp chính mà các DN thực hiện, một là tiết giảm sản xuất để không làm trầm trọng thêm tình hình; hai là tìm mọi cách thúc đẩy bán hàng. “Không chỉ hòa vốn mà ngay cả nếu lỗ nhưng giải quyết được hàng tồn, ổn định được tình hình tài chính cũng đã tốt rồi”, rất nhiều DN thông tin với Thời báo Ngân hàng.

Ngay lúc này, những DN có tầm nhìn dài hạn đã bắt đầu quan tâm hơn đến câu chuyện tồn tại hay chấp nhận mất mát nhưng kiến thiết một chiến lược phát triển tốt hơn trong tương lai, hơn là giữ khư khư giá trị tồn kho ảo mà không có khả năng xử lý dứt điểm. TS. Phạm Thị Thu Hằng - Tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, trong bối cảnh hiện nay DN cần quan tâm hơn đến cơ cấu sản phẩm.

Thậm chí, bà Hằng còn khuyến cáo các DN có thể phải chấp nhận trả giá cho “luật chơi” thị trường, đánh đổi việc hạ giá sản phẩm để giải phóng hàng tồn kho, tạo tính thanh khoản cho DN. Đồng thời, họ nên ưu tiên đảm bảo dòng tiền mặt ổn định, từng bước bắt đầu chu kỳ kinh doanh mới với sản phẩm mới phù hợp hơn với nhu cầu của thị trường.

Tin kinh tế nổi bật
>>  Công ty con trai Trầm Bê bán 2 triệu cổ phiếu Sacombank >> Tỷ giá USD/VND ngày 12/09 >> Doanh nghiệp 'sân sau': Khối rủi ro đe dọa các ngân hàng >> Sửa đổi luật Thuế thu nhập cá nhân: Góp ý bị bỏ ngoài tai >> Muốn vay vốn phải có “phí bôi trơn” >> Công ty chứng khoán tự đào hố chôn mình >> Vàng phi mạnh lên 46,4 triệu đồng