EU mới _ Thị trường rộng nhưng sẽ quyết liệt

Kim ngạch xuất khẩu của VN sang EU hiện vẫn còn thấp.

Quả thật với 450 triệu dân, nhu nhập bình quân đầu người vào loại cao nhất thế giới; thuế nhập khẩu vào EU cũng giảm, với thuế nhập khẩu hàng công nghiệp từ mức trung bình là 10-12% xuống chỉ còn khoảng 4%; nhu cầu của người dân đa dạng... thì qui mô của thị trường EU đã lớn hơn rất nhiều, hứa hẹn mang đến nhiều cơ hội thuận lợi mới cho các doanh nghiệp Việt Nam. Song theo khuyến cáo của Thứ trưởng Bộ Thương mại Lương Văn Tự với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tại Hội thảo "EU mở rộng và những tác động tới Việt Nam" tổ chức sáng nay (12/5) tại Hà Nội, thì doanh nghiệp Việt Nam muốn "tấn công" được thị trường EU cần có chiến lược cụ thể, nâng cao quy mô, chất lượng hàng hoá xuất khẩu.

Theo ông Tự, sự mở rộng của EU cũng tạo ra nhiều thách thức lớn cho quan hệ kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và khu vực thị trường rộng lớn này. Nếu như trước đây, hàng hoá và dịch vụ từ Việt Nam vào Đông Âu không bị đòi hỏi quá cao về chất lượng, không bị những loại rào cản phi thuế nghiêm ngặt như tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn đối với người sử dụng, hoặc phải đảm bảo tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, tiêu chuẩn về lao động... thì sau ngày 1/5/2004, những loại rào cản như vậy được thống nhất áp dụng trong toàn khối mở rộng.

Hơn nữa, một số loại nông sản, nhất là nông sản chế biến sẽ vấp phải hàng rào bảo hộ vào EU cao hơn vào các nước thuộc khối CEEC, tức là mức thuế quan không giảm như đối với hàng công nghiệp, có loại còn cao hơn như với sản phẩm sữa, thịt gia súc, gia cầm... Ngoài ra, một số loại hàng hoá của Việt Nam vào Đông Âu trước đây không bị hạn ngạch thì nay bị áp dụng hạn ngạch như hàng dệt may, hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan cao như gạo, đường. Trong một cơ chế thị trường mở như vậy, Thứ trưởng nhấn mạnh tới áp lực cạnh tranh với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam sẽ cao hơn, đòi hỏi chất lượng hàng hoá và giá cả phải có tính cạnh tranh cao hơn.

Nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - EU, Thứ trưởng cho biết về phía Nhà nước đã chủ trương nghiên cứu tác động một cách toàn diện tác động của sự kiện mở rộng EU với kinh tế thương mại Việt Nam, từ đó xây dựng các chương trình hoạt động cụ thể. Về phía doanh nghiệp, cần chú ý chất lượng hàng hoá đặc biệt là các mặt hàng  thuỷ sản, thực phẩm vì việc nhập khẩu hiện tuân theo quy định mới của EU chứ không phải theo yêu cầu cũ của 10 thành viên mới.

Để khai thác có hiệu quả những cơ hội do EU mở rộng đem lại, theo Tiến sĩ Nguyễn Quang Thuấn, Viện nghiên cứu châu Âu, các doanh nghiệp cần nghiên cứu đầy đủ hệ thống pháp luật cả EU vì hệ thống này vốn đã phức tạp, nay mở rộng sẽ đa dạng và phức tạp hơn. Hiện hàng hoá Việt Nam vào thị trường EU vẫn còn phải qua nhiều khâu trung gian (10-40%) và 70-80% hàng dệt may và da giầy của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU là gia công cho các công ty ở nước ngoài. Điều này làm cho hiệu quả thấp, giảm khả năng cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam ở thị trường này.

Ông Thuấn cho rằng, các doanh nghiệp cần khai thác triệt để thị trường các nước Trung và Đông Âu trong điều kiện mới, đặc biệt là vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở Đông Âu. Đây sẽ cũng là một cầu nối quan trọng giữa các doanh nghiệp Việt Nam với các nước này nói riêng và với EU nói chung.

Hiện nay Việt Nam đang theo đuổi chính sách mở cửa cho nên nếu hàng hoá Việt Nam một khi đã được thị trường EU chấp nhận thì cũng có nghĩa là đã hoàn toàn có thể vào được bất cứ thị trường nào khác. Sau vụ Hoa Kỳ kiện Việt Nam bán phá giá tôm và cá basa thì việc doanh nghiệp Việt Nam mở rộng đưa hàng sang thị trường Âu châu sẽ càng cần thiết hơn. Và đến thời điểm này, nếu công ty nào chuẩn bị kỹ thì sẽ có cơ hội nhiều hơn để kinh doanh tại một thị trường lớn hơn, với luật lệ rõ ràng, mọi thứ có thể thấy trước được. Nhưng tất nhiên thị trường nào nó cũng có quy luật đào thải của nó...!

T.A - T.Hữu