Hoa cẩm tú cầu ứng mệnh

Minh họa: Hoàng Tường

Vào một đêm mưa lạnh năm 2001, anh Lê Hựu, một nghệ sĩ nhiếp ảnh thích săn tìm cảnh đẹp ở Sa Pa, gọi điện cho tôi, người viết truyện này: “Ở Sa Pa mới có chuyện lạ cậu ạ. Người mà nói chuyện được với hoa, lại thấy hoa hiện lên thành người nữa. Hiện tôi đang giữ quyển nhật ký chép lại cái chuyện nghe như bịa ấy. Lúc nào vào đây, tôi cho xem”.

Ngày hôm sau, tôi từ thị xã Lào Cai vào thị trấn Sa Pa gặp anh Hựu. Đúng là anh đang có trong tay một cuốn sổ hơi nhàu và ố bẩn, ghi những việc xảy ra hằng ngày xen lẫn những mẩu tâm tư vụn vặt của một chàng trai 17 tuổi. Trong đó, đáng chú ý nhất là trang kể lại việc chàng ta đã từng trò chuyện với hoa cẩm tú cầu.

Xin kể độc giả nghe về người thanh niên này một chút.

Người trồng hoa có giấc mơ màu rêu đỏ...

Truyện ngắn của Phạm Duy Nghĩa thường gợi nhớ vẻ đẹp trong văn học Đông Âu, nhưng bao trùm lên tất cả vẫn là phong vị miền núi phía Bắc. Sa Pa trong truyện ngắn này vừa huyền ảo vừa hiện thực, vừa đậm sắc dục vừa trong trẻo, dày dạn mà hồn nhiên. Một cây bút khác sẽ có thể tạo ra một nhân vật cô May hoang dã hơn, một ông thợ may Thụ kỳ quặc hơn với những thay đổi tâm lý bất ngờ. Nhưng Phạm Duy Nghĩa dường như đã biết dừng ở đúng độ của anh. Tác giả đã đoạt giải nhất cuộc thi truyện ngắn 2003-2004 của báo Văn Nghệ (Hội Nhà văn VN). Anh sinh năm 1973, hiện là giảng viên Trường cao đẳng Sư phạm Lào Cai. HỒ ANH THÁI

Người thanh niên có cuốn nhật ký tên là Tú. Tú là công nhân trồng và chăm sóc hoa, cây cối trên đồi Sa Pa, quả đồi phía sau thị trấn dành cho du khách đến vãn cảnh. Tú học hết lớp 9, thi vào sư phạm hệ tiểu học không đỗ, thấy công ty du lịch tuyển người thì xin vào làm. Người Tú thấp mập, mặt rỗ, tóc xoăn, bàn tay to bản, ngón ngắn chùn chùn. Mắt Tú lờ đờ, ai bảo làm gì cũng làm. Mọi người gọi Tú là “Tú đần”. Tú ít nghĩ ngợi lắm.

Những công nhân cùng làm trên đồi với Tú đều có chồng có vợ, buổi tối họ về nhà, riêng Tú được ban quản lý cho ở tại một cái nhà gỗ trong vườn cây trên đồi. Nhà được dựng trên bốn cột, có thang bắc lên như nhà sàn nhưng nhỏ như chuồng chim, nhìn thoáng qua không phát hiện ra vì được phủ kín bởi dây hoa bìm bìm. Quanh nhà có những cây hoàng bá xám rêu, xen những cây lê vài chục tuổi. Được ở đây Tú thích lắm. Đêm đêm, Tú thấy bóng tối quanh nhà luôn có màu lam dìu dịu. Đó là do sự tán sắc từ màu xanh biếc của hoa bìm bìm nhưng Tú chịu, không giải thích nổi. Những ngày ấm cái màu đó rất dễ chịu, nhưng trời lạnh màu xanh biếc càng lạnh thêm.

Điều làm Tú thấy buồn cười nhất ở Sa Pa là phép mầu của thời tiết. Đang giữa mùa hè mà có lúc sương mù xóa mất cả thị trấn, lơ đi một chút, ngoảnh mặt lại đã thấy nhà cửa, người ngựa biến hết đi đâu. Sương tụ đặc như khói quẩn trên đường, nhét đầy các ngõ ngách.

Ở trên đồi, Tú thích thú nhìn sương bay ngùn ngụt từng đám lớn ngay ngoài cửa, có lần thò tay cố lôi một nắm vào trong nhà mà không được. Nhìn sang Phan Xi Păng, thấy những tảng trắng đặc bò lan trên sườn và nhồi kín trong hẻm núi, không biết gọi là mây hay là sương.

Trên đồi Sa Pa có thảm thực vật dày và rất nhiều rêu đỏ. Loại rêu này giống màu cà rốt, nghe nói chỉ có ở vùng ôn đới. Nó phủ trên đá, bám vào những thân cây mốc meo già cỗi. Nhìn vào cái màu ấm nóng của nó, ngay cả những ngày giá băng, tự dưng thấy đỡ rét. Tú không hiểu sao giấc mơ hằng đêm của mình luôn nhòe trong màu rêu đỏ. Trời mây đỏ, thảm cỏ đỏ, tất cả bồng bềnh. Tú hỏi, người bạn làm cùng bảo như thế là đời Tú đơn lạnh, khao khát lắm mà chẳng bao giờ tìm được tổ ấm đâu.

... và cô gái múa điệu vờn mây

Trên đồi Sa Pa, ngoài những mảnh vườn do Tú và vài người nữa chăm sóc, còn có một khu nhà sàn được gọi là làng văn hóa dân tộc. Làng được chia ra hai khoảng đồi. Một bên là nơi vừa may thêu hàng thổ cẩm, vừa bán và cho thuê trang phục dân tộc. Du khách đến đây tha hồ mặc thử những bộ quần áo may theo kiểu người Mông, người Dao, người Thái để chụp ảnh.

Còn bên kia, nơi suốt ngày réo rắt tiếng nhạc ngân trong bảng lảng sương mù, là nơi biểu diễn nghệ thuật dân tộc. Trèo lên ngôi nhà sàn này, chỉ bỏ ra một chút tiền, khách phiêu lãng lại được hưởng cái thú nghe hát, xem múa và thưởng ngắm những đường cong yểu điệu của tiên nữ xứ hoa đào.

May là một trong những tiên nữ đó.

May 17 tuổi, cũng học hết lớp 9 như Tú. Nghe đâu May từng học ở nhà văn hóa thiếu nhi của tỉnh rồi lỡ có thai với một chàng nhạc công nên bỏ học, theo tiếng gọi của mây gió mà vào Sa Pa. May người thon nhỏ, tay mềm oặt, da trắng ngần. Mỗi lần May vận trang phục dân tộc ra sàn biểu diễn, cả cơ thể lại uốn mềm lả lướt. Người nhẹ như bay, xung quanh khói tỏa, mây vờn. Tay cong vắt khép lại, nở xòe. Mây trôi đi, mây lại bay về đậu. Khách xem ngấm lời, ngấm người, ngấm nhạc mà say mềm, đó là vũ điệu vờn mây, vuốt gió của May. Tú mê May lắm.

Tiếng là ở cùng trên một quả đồi nhưng chẳng mấy lúc Tú được gặp May. Mỗi người một việc. Tú thì lầm lụi tưới cây, vặt cỏ, May thì suốt ngày múa hát, đêm xuống lại về nhà người chị họ trong thị trấn. Lần nào trông thấy Tú từ xa, May cũng vẫy tay cười, có lúc còn trêu chọc Tú. Tú thổn thức. Tiếng cười làm ướt giấc ngủ hằng đêm.

Một hôm có chương trình biểu diễn đặc biệt vào buổi tối, Tú biết là May ngủ lại nhà sàn không về. Đêm đó sương mù xanh lam dày đặc, cuồn cuộn bay như khói ngập nhà sàn. Khách lãng du la đà uống rượu trong quán cá hồi ở lưng đồi, ngả nghiêng say, chật vật rẽ sương, rẽ mây lên đỉnh đồi nghe hát. Tú đứng với May ở chân cột nhà sàn, hồi hộp chảy nước mắt. Sương bay lãng đãng qua mặt hai người.

Đêm nay, dù phải chết, Tú cũng làm cho mọi việc ra ngô ra khoai. Khi Tú hỏi May có thích Tú không, May trả lời “không biết” rồi bật cười. Run lên, Tú hỏi May có đồng ý xuống cái chòi của Tú chơi khi tàn cuộc hát không, May lại cười, lửng lơ “không biết”. Rồi May lẩn vào sương mù...

Mấy hôm liền Tú không trông thấy May, cũng không thấy May cười gọi mình từ xa nữa. Không biết vì sao chuyện Tú tỏ tình với May loang khắp đồi như mùi hoa dạ hương. “Nó tránh mặt mày, như thế là nó thẹn, nhưng chứng tỏ nó yêu mày đấy” - mấy anh trong tổ làm vườn bảo Tú. “Người có tóc xoăn thì thông minh. Chắc nó yêu mày ở khoản tóc”.

Tú vừa mừng vừa hoang mang, đợi lúc chiều tàn rụt rè lên nhà sàn tìm May. “May đi thác Bạc với khách ở Hà Nội lên rồi”. “May đi với bồ rồi!”... Những cái nhìn giễu cợt xoáy vào lưng. Tú ôm đầu chạy xuống thị trấn. Trời ơi, May yêu Tú mà sao còn đi với người khác... Tú định hỏi mượn xe máy đi tìm May, nhưng một lát sau mới nhớ ra rằng mình không biết đi xe máy. Tú gọi xe ôm, bảo chạy vào đường Ô Quy Hồ.

Con đường hun hút giữa núi đồi nhấp nhô ngọn cây lá kim hình tháp, lấp loáng những vạt nắng hanh vàng mỏng mảnh, đẹp như cảnh trong phim châu Âu. Nắng Sa Pa bao giờ cũng là thứ nắng rất nhẹ, rất thanh, là vàng chắt ra từ thiên nhiên, dát lên đồi núi phút nào quí phút ấy.

Người coi chiếc lán ở gần chân thác nói với Tú: có cô gái trẻ đưa người đàn ông vào chơi thác rồi rủ nhau đi thung lũng Mường Hoa rồi. Xe quay trở ra. Tú ứa nước mắt. Dù có tiêu hết lương tháng này vào tiền xe ôm, Tú cũng phải tìm bằng được May. Đường đi thung lũng Mường Hoa bị tắc nghẽn vì đất lở, một chiếc máy xúc kềnh càng đang dọn đường. Tú bảo người lái xe ôm quay về, rồi một mình chạy bộ đi Mường Hoa.

Đến nơi thì màn đêm xanh lam đã đổ tràn thung lũng. Tú chạy trên thung, vừa chạy vừa ngửa mặt lên trời gọi May. Trời vằng vặc xanh. Về khuya sương mù bốc lên ngùn ngụt, tỏa lấp trời mênh mông. Thung lũng biến thành cái chảo khói. Suốt đêm sương lùng nhùng vây bọc, đẩy Tú chơi vơi trong mê lộ. Sáng hôm sau người Tú tím ngắt vì rét, phải vừa bò lên miệng thung lũng, vừa đợi sương tan mới tìm thấy đường về...

Nghe nói người khách Hà Nội chỉ gặp May một lần rồi không thấy lên nữa. May viết thư, chờ ngóng, rồi cũng nguôi ngoai. Lại nghe nói May ra thị xã nạo thai. “Còn nghĩ đến người ấy nữa không?” - một hôm Tú hỏi May. May ngẩn ngơ trả lời “không biết”. “Giờ nó là bông hoa vô chủ rồi, mày cố mà hái đi. Thời cơ đấy” - mấy anh trong tổ làm vườn bảo Tú. Tú lại hi vọng bồn chồn.

Tích tích tăm... tích tích tăm... tiếng nhạc réo rắt, vũ điệu nhịp nhàng. Ngày ngày, ngôi nhà sàn trên đỉnh đồi vẫn nườm nượp những người. Du khách ngất ngưởng, la đà. May múa dẻo hơn nhưng mắt May tỉnh táo, bớt mơ màng hơn. Tích tích tăm, tích tích tăm...

Một hôm là ngày lễ, ai cũng được nghỉ. Tú xuống nhà chị họ của May trong thị trấn, định rủ May đi chơi suối Cát Cát. “May đi Phan Xi Păng với Mai Cồ rồi”. “Mai Cồ nào?”. “Mai Cồ người Anh, yêu con May một tháng rồi, không biết à thằng đần”.

Mai Cồ, viết tiếng Anh là Michael nhưng Tú không biết. Tú đứng ngẩn ngơ một lúc, tay cào lên đám tóc xoăn. Cái mặt rỗ hoa trông đần lại càng đần.

Nắng tắt, chiều tàn, Tú ở điểm cao 1.900m. Bàng hoàng nhìn lên đỉnh núi mù mịt lấp trời. Lúc này mới nhớ ra rằng không ai leo Phan Xi Păng một mình bao giờ. Hình như người ta phải thuê một người Mông bản xứ dẫn đường và gồng gánh thức ăn, chăn chiếu, lều bạt.

Nước mắt ròng ròng. May bội bạc với Tú đến mức này. Nghĩ cảnh đêm nay ông Tây nào đó có tên Mai Cồ hì hục trườn trên người May, xung quanh chờn vờn mây khói, Tú muốn cắn đứt lưỡi mình. Không, người Mông đi được, Tú cũng đi được. Tú cắm cúi trèo. Một chặng. Hai chặng. Khí núi thốc ra lạnh buốt.

- May ơi...

Âm thanh dội vào núi, vọng ra khản đặc: “May... ơi...”.

- Mai Cồ...

Núi rền rĩ đáp lại: “Mai... Cồ...”.

Ào ạt. Ào ào. Sức gió đẩy tưởng dán người vào vách núi.

Tú ngợp trong rừng lanh sam rồi pơmu. Không khí đặc sệt. Mây bùng nhùng bò lan trên đất, giắt cành cây. Tú khóc thành tiếng. Nước mắt đông cứng lại. Tú nhổ bọt, nước bọt cô thành keo. Tú đái vào đá, nước tiểu cũng vón lại thành băng. Mẹ ơi rét quá... Suốt đêm cái rét rứt từng mẩu thịt Tú. Nhưng Tú không chết. Ngọn lửa tình yêu làm Tú không chết.

Mấy ngày sau, Tú nhìn thấy May ngồi ăn ngô nướng trong thị trấn với một chàng Tây gầy nhẳng, mắt xanh lét, tóc rười rượi như nắng vàng. Anh ta chính là Mai Cồ, tức Michael, người của một tổ chức phi chính phủ có văn phòng đại diện tại Sa Pa. Ít lâu sau nghe nói anh ta về nước, có rủ May theo nhưng May từ chối.

Người ta lại thấy May vi vút đi về với một gã đẹp trai ngoài thị xã. Tích tích tăm... tích tích tăm... May múa càng dẻo nhưng nét mặt May dạn dĩ hơn nhiều. “Còn nhớ Mai Cồ không?” - Tú hỏi. “Không biết” - May thờ ơ đáp. “May quên hẳn Tú rồi à?” - Tú lại hỏi. “Tú khỏe mạnh, May cũng thích, nhưng May còn thích nhiều người khác nữa. Nếu Tú thật lòng với May thì gắng đợi”. May nói rồi thả mình trong vũ điệu vờn mây. Tú lại bồn chồn. Tích tích tăm... tích tích tăm...

Hoa cẩm tú cầu kể chuyện mình

Đến đây có lẽ phải cho độc giả biết sơ qua về hoa trên đồi Sa Pa do tổ làm vườn của Tú chăm sóc. Những thảm hoa này được đặt tên là “Vườn châu Âu”. Để tránh làm cho độc giả mệt trí, tôi không tả tỉ mỉ tất cả các loài hoa được trồng ở đây, chỉ muốn nhắc đến một số loài rất đáng yêu như hoa chuông tím mộng mơ và sang quí, hoa mai thiên hương man mác trắng mơ hồ, hoa pentolia mang tên Tây nhưng bình dị như cây mồng tơi, hoa thanh anh đỏng đảnh kiêu kỳ chỉ quen khí hậu ôn đới, mang ra xứ nóng sẽ bé dần. Để tránh sự ganh tị, cũng nên nhắc đến rum, lưu ly, su xi, thượng đỉnh, cẩm tú cầu.

Tú yêu tất cả các loài hoa. Những loài đến từ phương trời xa xôi, ngày đầu ít nhiều được Tú nâng niu thiên vị để rồi chung sống bình đẳng với các loài khác khi đã quen dần.

Vào một buổi tối mùa xuân, Tú nằm trong chăn nhìn bóng đêm dìu dịu buông trùm lên ngôi nhà gỗ, vẫn màu tối hòa sắc với xanh lam phản chiếu từ hoa bìm bìm. Hôm ấy Tú khá mệt vì phải trồng một hàng cây trắc bách diệp dọc lối dẫn lên khu nhà sàn, nên lúc này muốn tận hưởng cảm giác nghỉ ngơi, không nghĩ, không làm gì cả. Điều Tú sợ nhất là cứ phải nghĩ, một việc thật không cần thiết.

Đang trong trạng thái lơ mơ ngưng đọng thế, thì có tiếng chân người rất khẽ bước lên thang. “Ai thế nhỉ?” - Tú hơi bực mình vì lại phải nghĩ. Tiếng chân dừng lại bên ngoài cánh cửa khép và có tiếng gọi khẽ. Ý nghĩ thứ hai còn lơ lửng đâu đó chưa nhập vào đầu Tú, nhưng theo phản xạ Tú quài tay bật công tắc điện phía trên đầu. Điện không sáng. Tú nhỏm dậy vừa lúc cánh cửa bật mở và một luồng sương trắng từ ngoài cuồn cuộn thốc vào.

Sương mù mịt vẩn lên khắp nhà, lạnh buốt. Tú lờ mờ nhìn thấy trong sương một hình người. Khi sương lắng hết và ánh sáng xanh nhạt bên ngoài làm mọi vật trong nhà nhìn được khá rõ, thì Tú thấy rợn người lên.

Ngồi ngay trước mặt Tú, trên chiếc ghế được đóng bằng gỗ xấu là một người con gái lạ. Cô ta không giống bất cứ ai trong số các cô gái biểu diễn ở nhà sàn. Mặc dù ý nghĩ của Tú luôn đến chậm hơn những người bình thường gần một phút, Tú vẫn cảm nhận được da người đó trắng mịn, bộ váy áo hơi nhàu nhưng sạch sẽ và thoảng mùi thơm rất nhẹ.

Người đó kéo vạt váy, khép hai đùi lại và mỉm cười. Nét cười lẳng lơ huyền bí.

Tú nhìn cô ta, càng nhìn càng thấy sợ. Rõ ràng ngồi đó là một người mà vẫn có cảm giác không phải là người.

- Em là hoa cẩm tú cầu... - cô gái nói, âm sắc trong như sương - Nhờ có các anh ngày ngày chăm sóc, chúng em được sống mát mẻ, bình an. Dẫu thân hoa cỏ, đêm nay đường đột gặp anh mong sẻ chia chút chuyện đời mình...

Giọng cô gái rì rầm như gió thổi qua vạt bìm bìm xanh rợp. Bộ óc đầy bóng tối của Tú căng ra, le lói ý nghĩ không phải mình đang mơ mà là sự sống thực. Thì ra cẩm tú cầu, loài hoa trong một năm tuần tự chuyển màu từ trắng sang xanh, tím, phớt hồng, chính là kiếp đàn bà luôn thay đổi tình duyên, không bao giờ chung thủy.

- Anh đừng trách May - Cô gái nói - Cô ấy sinh năm 1980, tuổi Giáp Thân, mạng mộc. Mộc là cây, là cỏ, là hoa. Cái mệnh của May ứng với hoa cẩm tú cầu, mệnh ấy phải qua tay nhiều người nên May luôn thay lòng đổi dạ...

- May chẳng có lỗi gì... - mãi rồi Tú mới mở miệng.

- Anh thật nhân hậu... Những cô gái bán hoa cũng vậy, tự lòng họ không lả lơi đĩ điếm mà họ bị chiếu mệnh bởi cẩm tú cầu.

- Còn đàn ông thì...

- Loài hoa em đã ám vào người nào, thì người đó phải muộn vợ hoặc sống cô độc suốt đời. Đó là duyên âm theo cách gọi của loài người. Bao nhiêu năm rồi em vẫn đi theo một người đàn ông trong thị trấn này. Người ấy là thợ may, tên là Thụ...

Chợt có tiếng gió u u từ xa vọng lại. Hoa cẩm tú cầu đứng dậy, liếc Tú và cười một mình. Bóng đêm ngoài cửa được pha bằng màu tối từ vòm lá rợp và màu xanh biếc hắt lên từ hoa bìm bìm càng làm khuôn mặt nhìn nghiêng của cô thêm huyền hoặc. Giọng nói vẫn như được lọc từ sương.

- Loài người bây giờ tỉnh táo quá, hồn hoa em không gần được. Chỉ có anh là sống sơ giản, gần với cỏ cây. Anh nhớ từ nay, vào những đêm nhiều sương, em lại đến...

Cô gái chào Tú và bước xuống thang. Khi Tú đẩy cửa nhìn ra chỉ thấy sương mù dâng lên nghi ngút.

Ngày hôm sau, Tú vào thị trấn tìm nhà ông Thụ. Đúng như hoa cẩm tú cầu đã kể, trong phố có một người thợ may tên là Thụ. Hiệu của ông bán hàng thổ cẩm, ở góc cửa có một manơcanh đàn bà môi đỏ luôn nhìn khách bằng con mắt lạnh lùng.

Người tình của manơcanh

Ông Thụ sống độc thân trong ngôi nhà xinh đẹp ba tầng. Người ông nhỏ thó, mắt màu tro, mũi khoằm, da đỏ như da gà chọi. Khi Tú đến, ông đang gò lưng trên nền với cái chổi lau nhà, chà đi xát lại làm cho cái nền vốn đã sạch càng bóng lộn lên. Trông hệt như một lão phù thủy cưỡi trên chiếc chổi thần.

- Tôi bị bệnh T.O.C, nói đầy đủ bằng tiếng Anh là Compulsive obsession trouble, là bệnh rối loạn ám ảnh không cưỡng được. Hiểu nôm na thì đó là bệnh quá cẩn thận. Bệnh này chia làm hai nhóm: nhóm “lau rửa” và nhóm “kiểm tra”. Tôi bị mắc cả hai, cậu ạ.

Đầu Tú co giãn, cố vận động ý nghĩ nhưng không hiểu gì. Ông Thụ lại nói như bắn súng liên thanh:

- Tôi biết cậu là một thằng đần, rất đần, óc cậu ít nếp nhăn nhưng tiếp xúc với người như thế đỡ phải đề phòng. Tôi mệt mỏi vì cái bệnh cẩn thận lắm rồi, biết mà không chống lại được. Nó là hậu quả của stress do lao động trí óc nhiều quá. Cậu không biết, nghề may chỉ giải trí, chứ tôi đã từng nhiều năm nghiên cứu bãi đá cổ Sa Pa, về sự dày công phải xếp ngang người Pháp. Chiều nay tôi đóng cửa hiệu không bán, cậu ở đây uống rượu với tôi, tôi đang muốn thư giãn...

Cả chiều hôm ấy Tú cùng ông bạn già lụi cụi nấu nướng, uống rượu la đà đến đêm. Lúc ngà say, ông Thụ vào toalét, đánh rơi kính trong đó. Quờ quạng tìm kính, ông lỡ thọc tay vào nước trong cái xí bệt. Ông hét lên, cuống cuồng lấy bàn chải và xà phòng thơm, ngồi kì cọ tay mình đến trầy da, bật máu. Lấy khăn khô thấm máu, ông rên rỉ:

- Bệnh T.O.C là thế đấy, Tú ạ. Vi trùng khiêu vũ quanh mình nhiều lắm, đời tôi lúc nào cũng ghê sợ chúng nó. Tôi thèm khát sự sạch sẽ. Nhà sạch, người sạch, tư duy sạch, tâm hồn sạch...

Tú hỏi vì sao ông không lấy vợ. Ông nói, giọng tha thiết:

- Chính vì tôi không chịu được sự ô uế, vấy bẩn đó Tú ạ. Từ thời trai trẻ, mỗi người con gái định lấy tôi đều kiểm tra. Bao nhiêu miếng vải trắng đã trải xuống giường tôi không nhớ nữa. Bao nhiêu người giã biệt, không hề một giọt máu đào. Tôi khinh thường đàn bà, không hiểu nổi vì sao có mỗi cái của mình mà họ không giữ được. Cho đến cuối năm vừa rồi, vào một buổi tối mùa đông giá lạnh, đúng ngày tôi tròn 57 tuổi, có một đứa con gái còn rất trẻ đã đến với tôi...

Ông chạm ly với Tú, mắt rưng rưng:

- Nó biết tôi giàu, rất giàu. Nhưng khi nhìn thấy mảnh vải trắng, nó tái mặt, sững người rồi chạy xuống cầu thang. Tôi đứng chết trân, nghe gió xô vào cửa kính, cảm giác như nó vừa ném mảnh vải vào mặt mình. Tôi, một thằng già gần 60 tuổi, lẽ ra phải biết chấp nhận, vậy mà còn khắt khe đòi hỏi một giọt máu đào. Còn thèm máu của một đứa trẻ ranh. Cái con bé tên May ấy, xinh lắm, như được nặn ra từ tuyết trắng. Thế mà tôi đã không...

Tú há hốc mồm, tự rót rượu cho mình. Tú uống, uống mãi, nước mắt chảy ròng trên cái má rỗ. Ông Thụ nức nở, thầm thì:

- Tôi là người cổ lỗ, mốc meo, mối mọt rồi. Nhưng tôi quyết trọn đời không sống khác. Tôi tôn thờ sự trong sạch, trinh trắng, chính vì vậy mà tôi yêu hết lòng Sa Pa. Một Sa Pa xưa với những cây đào rêu phủ mốc meo, những biệt thự có lò sưởi cũ kỹ. Tuyết Sa Pa trắng sạch nhất thế gian này...

Đêm đó Tú ngủ lại nhà người thợ may. Ông để Tú ngủ ở tầng ba, còn ông ở tầng hai. Tú thấy ông lên giường trùm chăn, rồi lục sục trở dậy. Ông lên phòng Tú, xộc vào toalét, lẩm bẩm: “Không biết cái vòi nước đã vặn chặt chưa”. Về giường nằm được một lúc ông lại dậy, nói một mình: “Hình như chưa tắt điện bếp thì phải”. Lần thứ ba ông dậy là xuống tầng một, lạch cạch sờ vào cửa xếp, chắc để kiểm tra xem chắc chắn đã khóa cửa chưa. Tú lơ mơ hiểu rằng ông đang bị bệnh T.O.C hành hạ.

Đêm ấy rượu làm Tú khát quá, trong mơ cứ lang thang đi tìm nước. Đi mãi chỉ thấy rêu đỏ mênh mông như sa mạc. Quá nửa đêm tỉnh giấc, Tú xuống tầng dưới tìm bình nước lạnh. Ngó vào giường ông Thụ, Tú trố mắt. Dưới lớp chăn xốp đắp đến ngực, ông đang ôm một người đàn bà cởi trần. Một bàn tay ông ấp vào khe vú của cô ta, đôi vú nõn nường như trái lê phủ tuyết. Dù vẫn còn say, Tú tin rằng mình không hoa mắt, liền đánh bạo đi đến tận giường. Cúi nhìn, Tú thất kinh. Người đàn bà vẫn trừng trừng mở mắt, đôi môi đỏ chót và da trắng đến rợn người.

Phải mất vài phút, Tú mới nghĩ ra và ngó xuống tầng một. Cô gái manơcanh không còn đứng ở góc tường. Mãi về sau này, Tú cũng hiểu ra rằng người thợ may kia thà đêm đêm ôm ấp một hình nhân trong sạch, còn hơn sống với bất cứ người đàn bà đã bị vấy bẩn nào.

+++

Đã nhiều đêm sương mù nhưng cô gái lạ lùng không đến với Tú lần nào nữa. Tháng ngày trôi đi như trong mơ. Một sớm kia, giữa vạt cẩm tú cầu xao xác, Tú ngạc nhiên thấy một bông rất lạ. Bông này trắng xanh, trong khi những bông khác đã đổi màu hồng. Nó nở xòa ngơ ngác, đu đưa, như quả cầu nàng công chúa trên mây trót gieo nhầm xuống mặt đất.

- Từ hôm Tú chỉ cho tôi bông hoa ấy, ngày nào tôi cũng lên đồi theo dõi nó - Lê Hựu nói - Thật lạ, tất cả màu hồng, riêng nó vẫn xanh, làm mình đâm ra thích cái màu xanh ấy. Tôi vốn hoài cổ. Những gì thay đổi cũng hay, nhưng sao nhiều lúc lại muốn mọi sự đứng yên, cứ thế, mãi thế...

- Có lẽ anh hợp với lão Thụ.

- Ừ. Người ta bảo lão là gàn nhưng tôi lại hình dung Sa Pa lãng đãng phải có những người như thế. Một lão thợ may sắp mừng thọ vẫn khát thèm những giọt trinh tiết, một anh trồng hoa ngốc nghếch theo đuổi những giấc mơ màu rêu. À, tôi cho cậu xem bức ảnh tôi chụp thảm hoa cẩm tú cầu...

- Đây có phải bông hoa xanh không chuyển màu?

- Nó đấy. Cậu đặt cho nó một cái tên để tôi đem dự triển lãm ảnh, nếu hay tôi đãi cậu bữa rượu cá hồi. Cậu xem, du khách trong quán ngả nghiêng hết cả rồi. Hôm nay nhiều sương mù, tự dưng thấy mình cũng thèm phiêu lãng.

- Rồi rẽ mây lên đỉnh đồi xem em May múa chứ?

- O.K. Tôi tạm đặt tên ảnh là “Bản sắc”, được không?

- “Bản sắc” hay “Bảo thủ”?

Lê Hựu cười vang. Chúng tôi đi vào quán cá hồi.

(Lào Cai, 1-2007)

Truyện ngắn của PHẠM DUY NGHĨA