Có nên để trẻ sớm tiếp xúc với tiền?

Những đồng tiền dành dụm sẽ được tiêu phí vào các trò chơi điện tử

Chuyện của những đứa trẻ

Trong lời phàn nàn về con gái út mới 5 tuổi của chị Hòa có chút tự hào. “Nó nghịch nhưng khôn hơn con chị lúc bé”. Cái “khôn” theo giải thích của chị Hòa là “ít khi được phiếu bé ngoan, nên bố khuyến khích con gái bằng cách nếu cuối tuần được phiếu bé ngoan sẽ thưởng cho đi chơi công viên hoặc đi siêu thị”. Bé Mai vốn hiếu động nên hầu như chẳng tuần nào được cô thưởng phiếu bé ngoan. Sau lời khuyến khích của bố, nhiều tuần tiếp theo cô bé đều mang về phiếu bé ngoan. Vợ chồng chị Hòa vui vì thấy con biết nghe lời mẹ cho dù khi đi siêu thị bé Mai đòi mua đủ thứ. Một hôm, niềm vui trên được anh chị chia sẻ với cô giáo. Cô giáo cho biết Mai đâu có được phiếu bé ngoan, vì khi thì không chịu để các bạn ngủ trưa, khi thì tranh giành đồ chơi với các bạn...

Hết sức ngạc nhiên, anh chị dùng phương kế dỗ dành, cô bé 5 tuổi thật thà khai “con mua phiếu bé ngoan của bạn Nga”. Thì ra anh chị có chiếc hộp đựng tiền lẻ vào đó để con gái lớn đi học trả tiền gửi xe. Bé Mai thích đi siêu thị và đi công viên chơi nên nhanh trí “khắc phục” nhược điểm bằng cách cuối tuần lấy từ trong hộp đựng tiền lẻ 500 đ mua chiếc phiếu bé ngoan của bạn Nga. Chuyện con gái út “thông minh”, “ứng xử nhanh” kiểu đó đáng phải được vợ chồng chị Hòa nhìn nhận đúng mức và có biện pháp giáo dục, song anh chị luôn kể chuyện này với niềm tự hào “con hơn cha, nhà có phúc” !

Khác với bé Mai, ngày cu Ty vào lớp một cũng là lúc bố mẹ đưa ra lời hứa “mỗi điểm 10 thưởng 5000 đ, điểm 9 thưởng 2000 đ”. Anh chị Thắng nghĩ, “mình bận nhiều việc không quán xuyến được con thì đây là phương thức tốt để cu Ty vừa tự giác, vừa học giỏi, tiền cũng vào túi con chứ túi ai mà lo”. Quả thực, cu Ty rất chịu khó học, viết đẹp, làm toán nhoay nhoáy và ít khi bị điểm 8. Mới có mấy tháng đi học mà lợn tiết kiệm của cu Ty đã quá “béo”, những tiền là tiền. Nhưng cứ với đà này ai mà biết được ngoài việc “thuê học”, khi con lớn có lẽ vợ chồng chị Hòa phải thuê con tiền để cu Ty làm thêm các việc khác ! Thật là cách dùng tiền không đáng có trong gia đình, nhất là với những đứa trẻ còn quá non nớt.

Chuyện của người lớn

Tôi luôn xác định muốn dạy con trước hết phải làm bạn của chúng. Chính vì vậy đã nhiều lần các con kể cho tôi nghe chuyện về gia đình các bạn cùng lớp. Cháu thủ thỉ: “Mẹ có biết vì sao bạn Hồng Ngọc lại có tên đó không ?”. Rồi con gái kể cho tôi nghe chuyện về gia đình cô bé có tên rất hay - Hồng Ngọc: Để thoát khỏi cảnh nghèo khi cô bé chưa ra đời, bố đi buôn đá hồng ngọc. Khi cô chào đời, hai vợ chồng quyết định đặt tên con là Hồng Ngọc để lấy hên, nào ngờ vận đen lại đến liên tục. Con gái tôi bảo “Ngọc nói với con tên bạn ấy là cả một kỷ niệm buồn của gia đình”.

Lần khác, tôi tình cờ nghe được câu chuyện của những đứa trẻ học cùng lớp con gái. Chúng kể về mẹ của một bạn cùng lớp cặp “bồ” với một người đàn ông (người bố đã mất trước đó vài năm vì tai nạn giao thông). Cô bé mới học lớp 4 đã chua xót khi nói về gia cảnh của mình với bạn “Mẹ tớ bảo ông ấy già lắm, mẹ không thích nhưng ông ấy giàu, có nhiều tiền. Mẹ chấp nhận điều này vì các con !”. Tôi nghe mà thoáng rùng mình. Bọn trẻ mới 9 tuổi nhưng đã hiểu phần nào vấn đề và sợ các bạn chê cười nên chúng đã chủ động nói chuyện này với những người bạn thân mà chúng cho là có thể sẻ chia hoàn cảnh trớ trêu trên. Từ trong tâm thức chúng rất buồn, nhưng không biết lý giải vấn đề. Nhưng một điều chắc chắn: việc làm không giấu giếm hoặc chí ít không giữ gìn của người lớn sẽ hằn sâu trong chúng. Nếu sau này rơi vào môi trường tốt thì ký ức kia sẽ phai mờ và chúng thành người tốt. Ngược lại, nếu “gần mực” thì ai mà biết trước hậu họa đến đâu, có thể đây là cơ hội để cái tôi trong chúng trỗi dậy và trả thù cái nhìn xét nét của người đời đối với cha mẹ chúng. Thực tế đã chứng minh điều đó.

Từ những câu chuyện trên, việc tiền nong, cơm áo gạo tiền của người lớn có thể để cho trẻ biết từ từ trên phương diện chúng phải có trách nhiệm đối với hoàn cảnh thiếu thốn của gia đình. Không nên để con thấy gia đình sung túc, thừa thãi hoặc thấy được sự sai khiến của tiền... Tất cả điều này chỉ làm trẻ hư, ảnh hưởng xấu đến việc hình thành nhân cách của trẻ.

HNM