Nguồn thu nhập của ca sĩ?

Có ba nguồn thu nhập chính của ca sĩ: biểu diễn, doanh thu băng đĩa và hợp đồng quảng cáo. Từ khi nạn băng đĩa lậu hoành hành, các ca sĩ hầu hết đều thất thu nặng khoản thu nhập này (thậm chí chấp nhận chịu lỗ, chỉ để gây tiếng vang và có bài hát mới để đi biểu diễn).

Hợp đồng quảng cáo cũng không dễ kiếm và không thường xuyên. Vậy nên có thể xác định nguồn thu nhập ca sĩ chiếm phần lớn là tiền catSê biểu diễn.

Nơi kiếm tiền

Trong giới bầu sô và tổ chức biểu diễn vẫn thường phân loại catsê ca sĩ thành các hạng A1, A2, A3, B, C... Một nhà tổ chức chương trình thường xuyên mời gọi ca sĩ hát cho sân khấu của mình cho biết ở thời điểm một năm trở lại đây, các thứ hạng trả catsê như sau: hạng A1 (ví dụ Đàm Vĩnh Hưng, Quang Dũng, Mỹ Tâm) catsê hát một chương trình riêng tại phòng trà lớn dao động khoảng 10-20 triệu đồng; hạng A2 (Lam Trường, Đan Trường, Thanh Lam, Hồng Nhung, Phương Thanh...) dao động từ 5-10 triệu đồng; hạng A3 khá phổ biến (Thu Minh, Đoan Trang, Đức Tuấn, Hiền Thục, Kasim Hoàng Vũ...) dao động từ 2-5 triệu đồng.

Ngoài phòng trà, ca sĩ còn biểu diễn ở các tỉnh, thành trên khắp cả nước, theo chân các show đại nhạc hội tổ chức ở những vùng sâu vùng xa. Những show ở tỉnh giá catsê ca sĩ tăng khoảng 20%-50% bởi ca sĩ phải tốn kém thêm tiền ăn ở, xe cộ đi lại. Tuy cực nhưng biểu diễn ở các tỉnh, thành xa sẽ mang lại khoản catsê kha khá cho ca sĩ. Họ có thể chạy show liên tục ba, bốn điểm hát quanh địa phương trong một đêm và kéo dài “tour lưu diễn” của mình theo từng vùng miền. Con số thu nhập cứ thế mà nhân lên.

Năm 2006 vừa qua, các ca sĩ trong nước đi biểu diễn ở nước ngoài như... đi chợ. Đặc biệt là thị trường Mỹ đã mời mọc không chỉ các ngôi sao hạng A mà còn tiếp nhận rất nhiều ca sĩ hạng B và cả những nhóm nhạc mới toanh hạng C. Khoản thu nhập từ các chuyến lưu diễn không thật sự nhiều (do mỗi tuần chỉ diễn vào hai ngày cuối tuần, các ngày còn lại rảnh rỗi ngồi chờ). Đối với những ai ăn khách và được khán giả Việt kiều yêu mến bậc nhất tại thị trường Mỹ như ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng thì việc xuất ngoại sang Mỹ biểu diễn của anh mới thu nhập đáng kể.

Nhưng các ca sĩ thường nháy mắt với nhau về “mỏ vàng” của họ thật sự không phải là biểu diễn phòng trà, cũng không phải lưu diễn nước ngoài mà lại chính là những show hội nghị khách hàng, event khai trương, quảng bá tiếp thị các đơn vị kinh tế, công ty kinh doanh. Chỉ hát ba ca khúc trong một hội nghị, các ca sĩ có thể bỏ túi ngọt xớt từ 30-50 triệu đồng.

Giá catsê nhiều hay ít tùy thuộc vào qui mô và “tầm cỡ” của công ty: trong nước hay ngoài nước, sản phẩm nhỏ hay tập đoàn đa quốc gia... Thời buổi PR lên ngôi, các event quảng bá, giới thiệu sản phẩm mới được tổ chức như cơm bữa, ngay cả sự xuất hiện của các “sao” tại các buổi này thôi đương nhiên phải có thù lao bồi dưỡng tùy theo mức độ nổi tiếng của họ.

T. - một nhà quản lý ca sĩ chuyên nghiệp tại TP.HCM - cho biết thu nhập nhờ quảng cáo của các ca sĩ không còn nhiều như những năm trước đây. Giá trị hợp đồng quảng cáo sản phẩm, làm “đại sứ lưu động”... của ca sĩ có thể lên đến 20.000 USD. Nếu chỉ chụp hình quảng cáo một đợt bình thường, hay quảng cáo cho các sản phẩm công ty trong nước thì ca sĩ cũng dễ dàng thu được 2.000 USD/kỳ.

Năm qua, ca sĩ Hồ Ngọc Hà là gương mặt “hot” nhất trong lĩnh vực quảng cáo sản phẩm. Tổng thu nhập của cô từ quảng cáo lên đến 500 triệu đồng. Và số tiền này được tính thuế ngay lập tức chứ không được khấu trừ 25% trước thuế như áp dụng cho thu nhập từ lĩnh vực biểu diễn.

Thu nhập ca sĩ: tìm đâu sự xác thực?

Với các hồ sơ đã nộp của các ca sĩ, ông Nguyễn Thái Sơn - trưởng phòng thuế thu nhập cá nhân, Cục Thuế TP.HCM - cho biết “có nhiều bản kê khai mà số thu nhập thấp đến mức chúng tôi không thể không đặt dấu hỏi nghi ngờ về tính xác thực và muốn xác minh”. Ông Sơn dẫn chứng “ca sĩ L.V. thu nhập năm 2006 chỉ 58 triệu trong khi ai cũng biết là anh ta đi biểu diễn ở các tỉnh quanh năm suốt tháng, và cả diễn ở nước ngoài...”.

Thông thường, các sân khấu phòng trà mỗi khi mời ca sĩ hát phải ứng thêm 10% thuế đóng giùm cho ca sĩ. Sau khi ca sĩ lấy hóa đơn kê khai thuế xong sẽ gửi trả lại khoản 10% này cho các phòng trà. Còn ở các event, ca sĩ lấy đúng giá catsê, tiền thuế công ty tổ chức phải tự đóng với cơ quan thuế. Khi mời ca sĩ đi biểu diễn ở nước ngoài, các bầu show trong nước hay ngoài nước đều phải đóng thuế cho các ca sĩ.

Một số ca sĩ giao khoán khoản thống kê thu nhập và đóng thuế thu nhập cho các công ty quản lý của mình, ví dụ như Đan Trường (nhờ Công ty HT Productions), Nhật Tinh Anh (nhờ Công ty Nhạc Xanh)... Trên thực tế, nhờ có công ty thống kê giúp, sổ sách rõ ràng, các ca sĩ này đỡ bận tâm đến việc kê khai thuế.

Ông Hoàng Tuấn, quản lý của ca sĩ Đan Trường, cho biết: “Trước sau gì cũng phải kê khai và đóng thuế nghiêm túc nên chúng tôi chủ động thực hiện việc liệt kê show diễn và khoản thuế phải đóng theo từng tháng, đến cuối năm thì hoàn thành nghĩa vụ kê khai, nộp thuế rất nhanh chóng và sớm”. Ông cho biết ca sĩ Đan Trường có thu nhập năm 2006 là 577.380.000 đồng, số thuế phải đóng là 57.488.000 đồng (trong đó đã đóng trước khoảng 40 triệu nên chỉ phải nộp bổ sung hơn 17 triệu nữa là hoàn tất nghĩa vụ).

“Đây chỉ là khoản thu nhập biểu diễn ròng của Đan Trường. Thực tế doanh số mà anh ấy làm ra trong năm nhiều hơn con số này” - ông Hoàng Tuấn nói với giọng tự hào. Ông giải thích thêm: “Tuy nhiên chúng tôi chuyển một số thu nhập khác (từ quảng cáo chẳng hạn) của Đan Trường sang cho Công ty quản lý HT Productions làm nghĩa vụ đóng thuế cho Nhà nước”.

Tính đến năm 2007 này đã có 255 nghệ sĩ có mã số thuế tại Cục Thuế TP.HCM, thuộc diện có mức thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân. Vậy mà số thuế thu nhập cá nhân mà các nghệ sĩ đóng vẫn chưa nhiều (năm 2006 chưa tròn 1 tỉ đồng tiền thuế). Năm nay tính đến ngày 13-3 cũng chỉ mới có 87 nghệ sĩ đến Cục Thuế TP.HCM làm nghĩa vụ kê khai và đóng thuế. Nhiều ca sĩ chỉ mới lên lấy hồ sơ mà chưa nộp lại.

Dư luận và chính Cục Thuế cũng đang đặt dấu hỏi là liệu các ca sĩ đã kê khai trung thực về thu nhập của mình hay chưa? Có một vài ca sĩ tên tuổi dường như đã “bỏ sót”, “quên” khá nhiều khoản catsê từ các chương trình mà họ tham gia trong suốt một năm.

Làm sao để tất cả nghệ sĩ thực hiện đầy đủ trách nhiệm công dân của mình trong việc kê khai và đóng thuế thu nhập cá nhân đầy đủ là một dấu hỏi đối với Cục Thuế.

Bộ Tài chính vừa gia hạn hạn chót cho các nghệ sĩ kê khai thu nhập cá nhân là 31-3. Ông Nguyễn Thái Sơn cho biết tình hình nộp thuế của các nghệ sĩ năm nay có chiều hướng khả quan hơn. “Số tiền thuế thu được đã hơn 1,1 tỉ đồng. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm tốt việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với các nghệ sĩ”.

TRUNG NGHĨA